Türk Medeni Kanun düzenlemesine göre evlenmiş bir kadın eşinin soyadını alır ve istemesi halinde eşinin soyadıyla birlikte kendi kızlık soyadını da kullanabilmektedir. Evlendikten sonra kendini soyadını kullanmak isteyen bir kadının yapması gereken bazı işlemler bulunmaktadır, tüm bu işlemler sırayla yerine getirilerek süreç sonun kendi soyadını kullanabilecektir.
Kadın Kendini Soyadını Kullanmak İstediğinde Hangi İşlemleri Yapmalıdır?
Bir kadının kocasının soyadını kullanması zorunluluğu ilk başta Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi olmak üzere Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi’nde bulunan farklı cinslerin eşit haklara sahip olması ilkesini de açıkça ihlal etmektedir. Düşünüldüğünde soy isimleri herkesin kimliği için ayrılmaz bir unsurdur. Doğal olarak kadınların soyadları da kadın kimliği içi ayrılmaz bir parça niteliğindedir. Eğer herkesin kanunlar önünde eşit olduğu ve soyadı gibi kişiliğe bağlı devredilmez, dokunulmaz ve vazgeçilmez haklara sahip olduğu kabul edilmişse evlendiğinde de eşler arası eşitlik anayasal olarak güvence altına alınmışsa erkeklere tanınan hakkın kadına da eşit olan tanınması gerekmektedir. Buna göre kendi soyadını kullanmak isteyen bir kadın aşağıdaki işlemleri gerçekleştirmelidir.
- Öncelikle Aile Mahkemesi’ne başvurulmalı ve bu konuda dava açılmalıdır. Hakimler uluslar arası sözleşmeler ve daha önceki AİHM kararlarını dikkate alabilir ve kadının tek başına kendi soyadını kullanma talebini kabul edebilir. Dava kabulü kararı temyiz edilmez ise kesinleşir ve karar gereğince nüfustaki soyadı hanesinde kadının bekarlık soyadı yer alır.
- Aile Mahkemesi’nin talebi kabul etmemesi halinde dosya temyiz edilmekte ve Yargıtay’a gönderilmektedir. Yargıtay red kararını büyük bir ihtimalle onaylayacaktır. Bu süreç bittiğinde kararın kesinleşmesiyle AİHM’e başvurulabilmektedir.
- Yargıya başvurmanın yararsızlığı ve etkin iç hukuk yolunun olmaması gerekçesi ile doğrudan Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne de başvurulabilmektedir.