Gebeliğinizin son günlerine geldiniz. Beklenen misafirimiz gelmek üzere. Doğum şekline kadın doğum doktorunuzla beraber karar verdiniz. Şimdi anestezi yöntemini seçmeniz gerekiyor. İyi bir seçim yapmanız için de önce anestezi yöntemleri hakkında bilgilenmeniz gerekiyor. Yapılan çalışmalar kadınları normal doğumdan uzaklaştıran en önemli etkenin doğumda çekilen ağrı olduğunu gösteriyor. Günümüz insanı ağrı konusunda bilinçlenmekte ve ağrı çekmeyi doğal bulmamakta. Gelişen ağrı kontrol teknikleri başta epidural anestezi olmak üzere, normal doğumun artık bir keyif ve mutluluk süreci olmasını sağlıyor. Normal doğumda karşılaşılan sorunlardan biri de annenin uzun saatler boyunca yatağa bağımlı kalması. Bu durum doğum stresini arttırmakta ve uzamış doğum, ıkınma gücünün azalması, uzun süre hareketsiz kalma bağlı pıhtılaşma sorunlarına yol açıyor. Anestezi hekiminin görevi sadece ağrıyı kesmek değil, aynı zamanda annenin uzun saatler yatağa bağlı kalmasını da önlemektir. Su yıllarda uygulanması hızla artan "Yürüten Epidural" yöntemi bu amaçla kullanılıyor. Doğum süresince hareketli olabilme ve çekilen doğum ağrısının katlanılabilir olması, günümüz insanın arzusu. Doğum, karı-kocanın ortak yaşamının en önemli olaylarından biri. Bu süreci anne ve babanın birlikte geçirmeleri ve baba adayının anneye psikolojik destek vermesi, aile birliğini geliştirir. Annenin stresini azaltır, mutluluğunu arttırır. Baba ve annenin bu süreci ağrısız geçirmeleri doğumun mutlu yönlerinin paylaşılmasına olanak tanır. Gelen bebek daha bir sevinçle beklenir. Babanın doğum esnasında anneyle birlikte olması baba ile çocuk arasında bağı da arttırıyor ve aile mutluluğuna olumlu katkı yapıyor. Oysa ağrılı ve ıstıraplı bir anne bu durumu bozabilir. Doğum süresince ve doğumhanede karısının yanında olup şefkat ve sevgiyle ona destek veren babanın verdiği psikolojik destek ve epidural anestezi konforu ile mutlu ve gülümseyen anne adayı, doğumun en güzel yönlerini yaşamakta ve çok kısa bir süre sonra aralarına katılacak bebeklerinin heyecanını ve keyfini duyar. Ameliyathanelerde, doğan bebeğin ilk ağlamasıyla annenin ve özellikle de babanın mutluluktan ağlaması oldukça sık görülen bir tablo. Anestezi ile ilgili merak ettiklerinizi Jinemed Sağlık Merkezleri'nden Dr. Nihal Çamlıbel yanıtladı. Anne adayı anesteziye nasıl hazırlanıyor? Anne adayına aç kalması özellikle hatırlatılır. Hasta servise yattığında ilk iş damar yolu açılır. Aç kaldığı saatlerdeki vücudun ihtiyacı verilmeye başlanır. Daha sonra sedyeye alınıp ameliyathaneye getirilir. Burada ameliyat masasına alınır. EKG elektrotları bağlanır ve kalp atışları monitörden görülür. Tansiyon aleti bağlanır ve otomatik olarak tercihan 5 dakika sıklıkta ölçülür. Parmak ucuna mandala benzeyen ve vücuttaki oksijen doygunluğunu gösteren bir alet takılır. Epidural anestezi nedir? Beyinden vücuda giden bütün sinirler kafatası boşluğundan omurilik adı altında çıkar. Boyun, göğüs, bel, sakrum ve kuyruk sokumu adı altında 5 bölgede toplam 33 omurdan oluşan kemik çemberlerin içinde yer alır. Bu kemik çemberlerin birbirleriyle üst üste geldikleri birleşme yerlerinde sağlı sollu simetrik delikler oluşmuştur. Omurilik kafatasından çıktığı andan itibaren her bir çift delikten birer dal vererek aşağıya doğru uzanır. Bel omurları seviyesinde gövdesi sonlanır ve saçaklar halinde aşağı iner. Tepeden başlayarak sıra sıra dağıldığı alanların haritaları çıkarılmıştır. Hangi sinirlerin hangi bölgelerden sorumlu olduğu, hangi organa hangi bölgeden sinir geldiği bilinir, tedavi de buna göre yapılır. Omurilik dediğimiz ana sinir gövdesi beyin omurilik sıvısı (BOS) denen ve beynin içindeki boşluklarda üretilen sıvıyla sarılıdır. Bu sıvının yayılıp yok olmaması için çevresinde koruyucu zarlar vardır. Yukarıda bahsettiğimiz sağlı sollu vücuda ayrılan dalların deliklerden çıkışına kadar uzanır. Spinal ve epidural arasındaki farkı anlamak için bu anatomiyi iyi bilmek gereklidir. Yürüten epidural nedir? Epidural anestezi ve epidural analjezi iki ayrı kavram. Epidural anestezide ve epidural analjezide teknik tamamen farklı. Hastanın sırtından önce çok ince bir iğne ile lokal anestezi uygulanır ve o bölge uyuşturulur. Daha sonra epidural iğnesi ile kontrollü bir şekilde epidural mesafeye ulaşılır. İğnenin içinden katater geçirilerek bu aralığa yerleştirilir. İki yöntem arasında fark bu aşamadan sonra başlar. Kullanılan ilaçların cinsi, hacmi ve yoğunluğu bu iki yöntem arasındaki ayrımı belirler. Epidural anestezi kas gevşemesi görülür, hasta ayaklarını hareket ettirmekte, ayakta durmakta zorlanır hatta hareket edemeyebilir. Oysa epidural analjezi uygulanıyorsa motor blok yapmayan, yani kas güçsüzlüğüne yol açmayan dozda ilaçlar tercih edildiğinden hasta hareket edebilir. Saatlerce yatağa bağımlı kalmaktan kurtulur. Yürüten epidural kimlere uygulanabilir? Anestezist katater takmadan önce hastayı değerlendirmeli. Fizik muayene yapılmalı, daha önceden geçirmiş olduğu hastalıkları, ameliyatları, alerji öyküsü ve kullandığı ilaçlar sorgulanmalı. Kan değerleri kontrol edilmeli, kanama ve pıhtılaşma zamanı istenmeli, normal olduğu mutlaka görülmeli. Spinal anestezi nasıl yapılıyor? Spinal anestezide hastanın bel omurları arasından çok ince bir iğne ile girilir. Bu sırada hastanın pozisyonunu ayarlamak çok önemlidir. Yan yatar pozisyonda veya oturur pozisyonda uygulanabilir, ancak mutlaka baş göğüs kafesine doğru eğilmeli ve her iki diz karına doğru çekilmelidir. Spinal iğne zarları geçerek BOS sıvısının içine girince ilaç verilir ve hasta sırt üstü yatırılır. Yerçekimi etkisiyle ilaç dağılır ve çok kısa sürede etkisi başlar. Yaklaşık 10–15 dakika içinde ameliyat başlayabilir. Epidural anestezi nasıl yapılıyor? Epidural anestezide ise daha kalın çapta bir iğne kullanılır. Uygulama hazırlıkları ve pozisyon spinal ile aynıdır. İğne ile omuriliği saran zarların arasına girmek gerekir. Bu aralıkta (epidural aralık) olunduğuna kesin kanaat getirildiğinde iğnenin içinden katater ilerletilir. İğne çıkarılır ve kateter cilde yapıştırılır. Bu kateter içinden spinale göre çok daha fazla volümde ilaç epidural mesafeye verilir. Dağılan ilaç, sinirlerin omurilikten çıkıp deliklerden geçtiği kadar mesafedeki dallarını sarar ve etkisini gösterir.20–40 dakika içinde ameliyat başlayabilir. Ameliyat sonrası kateterden ağrı tedavisi yapılabilir. Spinalde ise yapılamaz. Genel anestezi ile epidural anestezinin farkı nedir? Genel anestezinin uygulaması daha kolaydır. Epidural anestezi özel bir manuplasyon gerektirir. Genel anestezi bütün anestezistlerce çok başarılı uygulanırken epidural uyguluyor olmak artı bir özelliktir. Anestezi korkusu anne adaylarının psikolojisini etkiliyor mu? Genel anesteziye ait medyada yer alan pek çok olumsuz haberler, epidural anesteziye ait baş ağrısı ve felç riski gibi gerçekleşme riski çok az komplikasyonların varlığından bahsedilmesi, hastaların endişelenmelerine ve yöntem seçme konusunda kararsız kalmalarına neden olmuştur. Genel anestezide doğumu seyretmek imkânsız iken epidural anestezide ister sezaryen ister normal doğum olsun bu keyifli anı yaşarsınız. Bebeğinizin doğar doğmaz yüzünü görebilirsiniz. Anestezi sonrası anne adayının ayağa kalkışı nasıl oluyor? Epiduralde çok daha uzundur. Hazırlık ve ameliyat boyunca tamamen uyanık kalırsınız. Genel anestezide uyur ve her şey olup bittikten sonra uyanırsınız. Kullanıma son yıllarda giren yeni ilaçlar sayesinde ameliyat biter bitmez ağrısız ve bulantısız, mutlu bir şekilde uyanırsınız. Anestezi sonrası ağrı duyuluyor mu? Genel anestezide ve iyi uygulanmış epidural anestezide ağrı duymazsınız. Bazen çok nadir epidural kateterin tam yerleştirilemediği durumlarda ağrı duyulabilir ve genel anesteziye geçilebilir. Anestezi yöntemi seçerken anne adayları neye dikkat etmeli? Anestezi yöntemini seçerken annelerin dikkat etmesi gereken en önemli kriter; ister genel anestezi, ister epidural anestezi tercih edilsin, anestezi uzmanının bilgi ve deneyimidir. Son yıllarda epidural anestezi yazılı ve görsel basında kendini geniş kitlelere anlatma olanağı buldu. Anestezi korkusu ve bebeği doğarken görme ayrıcalığı epidural ile doğum sayısında artışa neden oldu. Uygulayan anestezist sayısında ve kalitesinde artış yaşandı ve yaşanmaktadır. İyi ellerde uygulanıyorsa her iki yöntemin de başarısı çok iyidir.
