Diyabet, pankreasın yeterli ünsilin üretememesi ya da insülin hormonunun vücutta etkili şekilde kullanılamaması durumunda gelişen ve ömür boyu süren bir hastalıktır. İster yetişkin ister çocuk olsun diyabet olma riski her zaman vardır.
Yediğimiz besinlerde karbonhidrat içeren besinler enerji için kullanılmak üzere glukoza dönüştürülür. Mide arkasında bulunan pankreas, insülin denen hormonu üretir. Besinler sayesinde glukoz kana geçer ve insülin hormonu vasıtasıyla hücrelere taşınır. Bu görevi yerine getiremeyen kişilerde diyabet oluşur. Bir kişinin diyabetli olup olmadığı ise açlık kan şekeri ölçümüyle ya da oral glikoz tolerans testi ile saptanır. Normal bir kişide açlık kan şekeri 120 mg/dl, tokluk halinde 140 mg/dl’nin üstüne çıkmamalıdır.
Kaç tip diyabet vardır?
İki tip diyabet vardır. Birincisi insüline bağımlı diyabet denilen tip 1 ve ikincisi insüline bağımlı olmayan tip 2 diyabettir. Tip 1 diyabette pankreastan insülin yapımı ya durma noktasındadır ya da azalmıştır. Bunun anlamı kanda insülin olmadığıdır. Bu yüzden dışarıdan insülin takviyesi yapmak gerekir. Çocuk ve genç erişkinlerde yaşamın erken dönemlerinde ortaya çıkabilir. Tip 2 diyabet ise ileri yaşlara kadar normale yakın seyreden insülin yapımı vardır. Bazı durumlarda normalin üzerinde bile olabilir. Ancak fazla da olsa insülin yeterli etkiyi sağlayamaz. Şişmanlık, yetersiz ve yanlış beslenme insülinin etkisini azaltır. Kan şekeri yükselir. Kırk yaş ve üzeri hastalar genellikle şişmandır ve ailede de diyabet hastalığı olabilmektedir.
Diyabet belirtileri nelerdir?
• Aşırı su içme ihtiyacı
• Aşırı tuvalet ihtiyacı
• Kilo kaybedilmesi
• İştahın aşırı olması
• Görmede bulanıklık
• Ciltte oluşan enfeksiyonlar
• Halsizlik
• İyileşmeyen yaralar
Kimler diyabet riski altındadır?
• Kırk yaş üzeri ve şişman kişiler
• Yakın akrabalar
• Yaşa bağlı diyabet gelişme riski
• Aşırı kilolu kişiler
• Hareketsiz yaşam sürenler
• Ailede diyabet olanlardan geçme ihtimali
Diyabet hangi sorunlara yol açar?
Diyabet hastalarının beslenme, egzersiz ve ilaç tedavileri konusunda özensiz davrandıkları gözlenmektedir. Eğer diyabet kontrol altına alınmazsa kalp krizi, körlük, böbrek yetmezliği, damar bozuklukları ve inme gibi hastalıklarla karşı karşıya kalınabilir.
Diyabetin tedavi yolları nedir?
Kişinin ilk önce diyabete yakalanmamak için beslenmesine ve yaşam düzenine dikkat etmesi gerekir. Hareketsiz yaşam süren, fazla kilolu insanlarda ve özellikle ailesinde diyabet hikayesi bulunan kişilerin bu konuya daha ağırlıklı olarak dikkat etmesi gerekir.
Diyabet tanısı konan kişi en azından altı ayda bir endokrinoloji uzmanı tarafından kontrol edilmesi gerekir. Yılda bir defa da göz hastalıkları uzmanına görünerek gözlerinde herhangi bir problem olup olmadığı kontrol edilmelidir. Eğer kişi kilolu ise muhakkak kilo konusunda ilk adımı atmalı ve bir diyetisyen yardımıyla kilosunu normal düzeye getirmelidir.
Diyabetin kontrol altına alınabilmesi için kan şekeri seviyesinin normal düzeyde tutulması şarttır. Bu kontrol mekanizması ise sağlıklı beslenme, egzersiz ve eğer insülin iğnesine mahkum olunmuşsa ilaç ve insülin iğnelerinin düzenli olarak yapılmasıyla mümkündür.
